10 november 2025 - 14:00 - Marokko
In het zuiden van Marokko, diep verscholen in het Anti-Atlasgebergte, heeft een internationaal team van geologen baanbrekende sporen gevonden. De fossiele afdrukken in het gesteente wijzen op een extreem onstabiel aardmagnetisch veld, dat dateert van meer dan 560 miljoen jaar geleden. De ontdekking, gepubliceerd in het gezaghebbende tijdschrift Science Advances, zorgt voor een fundamentele herziening van onze kennis over de interne fluctuaties van de aarde in het late Precambrium.
De onderzoekers richtten zich specifiek op vulkanische rotsen in de Anti-Atlas. Deze rotsen hebben de oriëntatie van het magnetisch veld opgeslagen op het moment dat ze afkoelden. De geanalyseerde ’afdrukken’ zijn volgens de wetenschappers meer dan louter willekeurige schommelingen. Ze onthullen een onderliggende structuur die duidt op snelle, chaotische en onvoorspelbare verschuivingen van de aardpolen.
Lees ook: Marokko onthult 515 miljoen jaar oude "onderwater-Pompeï"
Eerder was al vastgesteld dat de intensiteit van het aardveld tijdens het Midden-Ediacarium, tussen 591 en 565 miljoen jaar geleden, was afgenomen tot slechts een tiende van de huidige sterkte. Hoewel deze verzwakking al eerder door sommige geologen in verband werd gebracht met de opkomst van de eerste complexe diervormen, laten de nieuwe gegevens uit Marokko zien dat de lage intensiteit gepaard ging met een ongekende magnetische onrust. De anomalieën die in de Marokkaanse monsters zijn waargenomen, overstijgen de variaties die we kennen van de recente geschiedenis ruimschoots. Ter vergelijking: hoewel de huidige polen met zo’n zestig kilometer per jaar verschuiven, blijft ons veld stabiel genoeg voor kompasnavigatie.
Door gebruik te maken van een dateringsmethode met hoge resolutie, konden de onderzoekers de exacte periode van de anomalieën isoleren. Ze concluderen dat de omkeringen van het magnetisch veld geconcentreerd waren tussen 568 en 562 miljoen jaar geleden, precies toen de algemene fase van veldverzwakking ten einde liep. Dit resultaat is van groot belang, omdat het de hypothese van een versnelde continentale drift tegenspreekt. De waargenomen oriëntatieveranderingen voltrokken zich namelijk in een tijdsbestek van slechts enkele duizenden jaren, wat te snel is voor enige koppeling aan tektonische bewegingen. Het ging dus om daadwerkelijke, snelle kantelingen van het veld zelf, waarbij de polen constant leken te ’aarzelen’ en om te keren zonder blijvende stabiliteit.
Lees ook: Oudste landbouwsite van de prehistorie ontdekt in Marokko
Professor David Evans, een van de ondertekenaars van de studie, meent dat deze ontdekking een deur opent naar een veel nauwkeurigere kartering van de oeroude continenten, dankzij een nieuwe interpretatie van het fossiele magnetisme. Hij beschrijft een tot dusver onbekende interne structuur van het veld, waar chaos en orde in elkaar verweven waren. De vraag waarom dit fenomeen zich precies in deze periode voordeed, blijft cruciaal. De auteurs suggereren dat dergelijke episodes van magnetische wanorde zich mogelijk elke tweehonderd miljoen jaar herhalen, hoewel de volgende pas over vijftig miljoen jaar wordt verwacht. Deze resultaten uit de Anti-Atlas roepen in herinnering dat de geschiedenis van de aarde gekenmerkt wordt door onzichtbare, maar beslissende omwentelingen – diepe, geologische ’pulsaties’ die hun geheugen hebben achtergelaten in de versteende lagen van Marokko.
