Arganolie, een schat in gevaar in Marokko

"Vroeger waren er zoveel vruchten dat we er lieten liggen, we konden niet alles oogsten", vertelt Aïcha, een 67-jarige Marokkaanse vrouw aan Geo, nabij het dorpje Azrarag, dertig kilometer ten oosten van Agadir. Samen met haar twee leeftijdgenoten, Zohra en Fadna, werkt ze sinds 2004 voor de lokale coöperatie Tamaynoute. Ze waren gewend de arganpitten, die vanzelf van de bomen vielen, op te rapen. "Normaal hoeven we ze alleen maar op te rapen," legt Aïcha uit. "Maar dit jaar is er bijna niets. Dus proberen we ze los te trekken!"

Lees ook: Arganolie, Marokko’s vloeibare goud

Na enkele uren werk keren Aïcha, Zohra en Fadna terug, elk met een nauwelijks gevulde mand op hun hoofd. "Vroeger was er zoveel fruit dat we het lieten liggen, we konden niet alles verzamelen," herhaalt Aïcha. "Maar nu is het voorbij. We hebben al eerder moeilijke periodes gekend, maar het begint nu echt ingewikkeld te worden voor mij, want het is mijn enige bron van inkomsten. Godzijdank is mijn zoon loodgieter." Argan beleefde zijn gloriejaren sinds eind jaren 90. Marokko is verantwoordelijk voor het overgrote deel van de wereldwijde arganolieproductie – 4000 tot 6000 ton per jaar, waarvan bijna de helft wordt geëxporteerd. Tegenwoordig kampt het koninkrijk al zeven jaar met een verschrikkelijke droogte.

Lees ook: MarocMaroc, cosmeticamerk van Koning Mohammed VI, hit in buitenland

De arganboom, die normaal goed bestand is tegen hitte en weinig water nodig heeft, lijdt onder het aanhoudende watertekort. "Elk jaar neemt het oppervlak dat arganbomen beslaan (momenteel 830.000 hectare) af, beïnvloed niet alleen door de afname van de neerslag (20% minder dan dertig jaar geleden), maar ook door de oprukkende woestijn die landbouwgrond opslokt, overbegrazing en groeiende steden", luidt de samenvatting. De magere oogst leidt tot een daling van de arganolieproductie en daarmee tot een prijsstijging van deze Marokkaanse schat, die zeer gewild is in de schoonheidsindustrie vanwege de rijkdom aan essentiële vetzuren zoals omega-6, vitamine E en polyfenolen. De consumptie van deze olie is ook zeer gunstig voor de gezondheid.

Lees ook: Franse boeren "stelen" Marokkaanse boom

Op de souk van Essaouira wordt de olie die uit de stenen molens stroomt verkocht voor ongeveer 500 dirham per liter, oftewel ongeveer 50 euro. Het product wordt op de souk voor dezelfde prijs verkocht als in de supermarkt vanwege zijn "ethische" karakter. Vergeleken met het jaar 2019 is deze prijs zeer hoog. De liter van de arganolie kostte dat jaar 25 euro. Deze prijsstijging maakt de kostbare vloeistof zeldzaam in huishoudens. "Dit ingrediënt brengt een nootachtige smaak die goed mengt en niet domineert. Maar het verdwijnt uit onze keukens. Toen ik klein was, maakte ik mijn eigen olie met mijn grootmoeder op het platteland," bevestigt Souad el-Ezzahidy, 36 jaar oud. Ze kookt zes avonden per week in La Table Madada, een van de grootste restaurants van Essaouira.

Lees ook: Algerije probeert emblematische boom van Marokko te kweken

Naast de droogte is ook de leegloop van het platteland de oorzaak van de moeilijkheden in de argansector. In tegenstelling tot hun moeders keren jongeren zich af van de argan, "en zoeken ze een toekomst in de grote kuststeden, in Agadir, Essaouira of Rabat, de hoofdstad, waar ze vaak in hotels of restaurants werken, of als huishoudelijke hulp bij particulieren." Een moeilijke situatie voor de 50.000 Marokkaanse vrouwen die direct afhankelijk zijn van de inkomsten uit deze sector. De Marokkaanse regering zet in op de aanplant van 50.000 bomen in de komende vijf jaar om de sector te herstellen.