Marokko’s kostelijke strijd om oogsten te redden

In de vruchtbare Chtouka-vlakte, op zo’n zestig kilometer van Agadir, bewijst de Frans-Marokkaanse Azura-groep het succes van deze aanpak. Deze gigant in de cherrytomatenproductie irrigeert bijna 800 hectare gewassen met ontzilt water. "Zonder dit water zouden we er gewoon niet meer zijn," benadrukt Abir Lemseffer, adjunct-directeur-generaal van Azura, tegenover BFMTV. De regionale ontziltingsinstallatie levert sinds 2022 dagelijks 125.000 kubieke meter water voor de irrigatie van 12.000 hectare vroegrijpe groenten en fruit. Daarnaast voorziet het 1,6 miljoen inwoners van Agadir en omgeving van drinkwater, met een dagelijkse levering van 150.000 kubieke meter, zoals uitgelegd door Ayoub Ramdi van het regionale landbouwontwikkelingsbureau. De ambitie is om de dagelijkse capaciteit tegen 2026 te verhogen naar 400.000 kubieke meter, waarvan de helft bestemd is voor irrigatie.

Lees ook: Nederlandse megaproject gestart in Agadir

Marokko beschikt momenteel over 16 ontziltingsinstallaties, goed voor een totale capaciteit van 270 miljoen kubieke meter per jaar. De planning is om deze capaciteit tegen 2030 te verhogen naar maar liefst 1,7 miljard kubieke meter per jaar. In de regio Souss-Massa, waar Agadir deel van uitmaakt, hebben al zo’n 1500 boeren de overstap naar ontzilt water gemaakt. De hoge kosten vormen echter een aanzienlijke drempel voor velen. Met 5 dirham per kubieke meter is ontzilt water aanzienlijk duurder dan conventioneel water, dat gemiddeld slechts 1 dirham per kubieke meter kost. Een boer die zijn halve hectare courgettes en paprika’s irrigeert met water uit een gezamenlijke put, deelt zijn frustratie: "Ik kan me dit water niet veroorloven, het is simpelweg te duur."

Lees ook: Uitzonderlijk landbouwseizoen verwacht in Noord-Marokko

De kosten lopen zelfs nog hoger op direct na de productie, tot 11 dirham per kubieke meter. Agronoom Ali Hatimy legt uit dat de hoge prijs het aantal gewassen dat met ontzilt water kan worden geïrrigeerd aanzienlijk beperkt. Het is pas rendabel bij gewassen met een zeer hoge toegevoegde waarde. Rqia Bourziza beaamt dat ontzilting een uitstekend alternatief is, vooral voor hoogwaardige teelten zoals tomaten of boomgaarden. Wel waarschuwt Hatimy dat de productie van ontzilt water "enorm veel elektrische energie vereist en dat de lozing van pekel een negatieve impact heeft op mariene ecosystemen."

Lees ook: Bouw mega-ontziltingsinstallatie van start in Nador

De regio Souss-Massa speelt een cruciale rol in de Marokkaanse export van tuinbouwproducten, en is goed voor 85% van de totale export. Met een productie van bijna 2 miljoen ton per jaar op 29.000 hectare, genereert de regio volgens het ministerie van Landbouw een omzet van bijna 940 miljoen euro. Ayoub Ramdi, een 38-jarige boer, stelt dat de ontziltingsinstallatie een verlies van meer dan 860 miljoen euro aan toegevoegde waarde heeft voorkomen en meer dan een miljoen banen per jaar heeft behouden. "Vroeger kon ik slechts vijf hectare cultiveren, omdat ik gebonden was aan de beschikbare hoeveelheid water. Het grondwater was simpelweg niet voldoende," vertelt hij. Abir Lemseffer vat de situatie treffend samen: "Of we accepteren een deel van de winstmarge op te offeren door ontzilt water te gebruiken, of we moeten de deuren sluiten."