8 november 2025 - 08:00 - Marokko
De recente resolutie van de VN-Veiligheidsraad, die het Marokkaanse autonomieplan erkent als basis voor de oplossing van het Sahara-conflict, wordt in Rabat gezien als een aanzienlijke diplomatieke overwinning. Deze ontwikkeling sluit aan bij een breder Amerikaans initiatief dat gericht is op een mogelijke verzoening tussen buurlanden Marokko en Algerije.
Deze dynamiek komt nadat de Amerikaanse speciale gezant Steve Witkoff de mogelijkheid van een overeenkomst tussen de twee naties binnen 60 dagen heeft geopperd. De resolutie van 31 oktober, gesteund door de Verenigde Staten, lijkt de Trump-regering een middel in handen te geven voor een potentieel buitenlands beleidssucces. De algemene Amerikaanse doelstelling is het stabiliseren van de regio, het economisch integreren van de Maghreb, het versterken van de antiterreursamenwerking in de Sahel, en het tegengaan van Russische en Chinese invloed, zo analyseert het Middle East Institute.
Lees ook: Marokkaanse Sahara: Algerije geeft op, kiest voor realpolitik
De poging tot toenadering wordt echter gehinderd door een diepgewortelde historische rivaliteit. Sinds de Zandoorlog van 1963 hebben de twee landen tegengestelde modellen ontwikkeld: Marokko is pro-westers, terwijl Algerije een revolutionaire koers vaart. Vandaag de dag uit deze rivaliteit zich in twee concurrerende visies. Marokko positioneert zich als een economische brug naar Afrika, terwijl Algerije een regionaal leiderschap nastreeft dat gebaseerd is op veiligheid.
Marokko treedt dit nieuwe onderhandelingsklimaat in vanuit een sterke positie. De VN-resolutie is de bekroning van een reeks diplomatieke successen, waaronder de Amerikaanse erkenning van 2020 en de steun van Spanje, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk voor het autonomieplan. Deze steun gaat gepaard met buitenlandse investeringen en een technologisch voordeel, mede dankzij de alliantie met Israël.
Algerije, de belangrijkste supporter van het Polisario Front, staat daarentegen onder toenemende druk. Hoewel de diplomatieke banden in 2021 werden verbroken, is er sinds het bezoek van de Amerikaanse adviseur Massad Boulos aan Algiers in juli 2025 enige versoepeling waarneembaar. Algerije wil mogelijke Amerikaanse sancties, gerelateerd aan de aankoop van Russische wapens, vermijden. Bovendien dreigt het land diplomatiek geïsoleerd te raken in de Sahel, waar Marokko zijn banden verstevigt. De militaire uitgaven van beide landen zijn aanzienlijk, met een defensiebudget van 13 miljard dollar voor Rabat en 25 miljard dollar voor Algiers, wat wijst op een militaire escalatie die beheerst moet worden.
De oplossing voor dit conflict is complex vanwege interne factoren. In Marokko is de kwestie-Sahara verweven met de legitimiteit van de monarchie, waardoor het autonomieplan als zodanig niet onderhandelbaar is. In Algerije gebruikt het militaire regime de houding van "bolwerk" tegen de "Marokkaanse dreiging" om de interne samenhang te bewaren. Een akkoord zal beide partijen daarom in staat moeten stellen om een politieke overwinning te claimen.
Lees ook: Geheime onderhandelingen tussen Marokko en Algerije? VS reageert
Analisten suggereren een twee fasenoplossing. Een eerste fase zou een door Minurso gegarandeerd staakt-het-vuren inhouden, een stappenplan voor autonomie met inbegrip van het Polisario, een ontwapeningsprogramma en een direct dialoogkanaal tussen Marokko en Algerije, gefaciliteerd door de Verenigde Staten. De tweede fase omvat regionale initiatieven, geleid door de Europese Unie, gericht op energie, antiterreur in de Sahel en migratiebeheer, waardoor het conflict wordt omgezet in een hefboom voor stabilisatie.
