20 november 2025 - 10:00 - Marokko
De aanhoudende rivaliteit tussen Marokko en Algerije kan doorbroken worden als de focus verschuift van het Sahara-conflict naar bredere regionale samenwerking. Dat stelt Intissar Fakir, hoofdonderzoeker bij het Midden-Oosten Instituut. Volgens haar, en in lijn met het diplomatieke werk van de Verenigde Staten, kan enkel een totaaloplossing de vijandigheid omzetten in co-existentie.
De aanleiding voor de suggesties van Fakir zijn twee recente diplomatieke ontwikkelingen. Allereerst de resolutie die de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties op 31 oktober aannam, waarin het autonomieplan van Marokko centraal staat voor de oplossing van de Sahara-kwestie. Fakir beschouwt dit als de meest significante diplomatieke overwinning voor Rabat. Ten tweede de uitspraak van de Amerikaanse speciale gezant Steve Witkoff op 19 oktober, dat zijn team werkt aan een vredesakkoord tussen Marokko en Algerije, dat hij binnen zestig dagen hoopte te bereiken.
Lees ook: Amerikaans plan moet Marokko en Algerije binnen 60 dagen verzoenen
Volgens de onderzoekster wijzen de VN-stemming en de tijdslijn van Witkoff erop dat president Donald Trump een nieuwe diplomatieke triomf wil boeken op het gebied van buitenlands beleid en verzoening. Ze analyseert in een opiniebijdrage gepubliceerd door Middle-East education network dat de inzet voor de Amerikaanse regering veel verder reikt dan de enkelvoudige oplossing van het Sahara-conflict. Een brede verzoening kan namelijk de economie van de gehele Maghreb deblokkeren, de veiligheidscoördinatie in de Sahel versterken en de energiesamenwerking uitbreiden.
Fakir benadrukt dat het enkel oplossen van de Sahara-kwestie de rivaliteit niet zal beëindigen. Een "alomvattende regeling die politieke verzoening koppelt aan regionale samenwerking zou de concurrentie eindelijk kunnen omzetten in co-existentie", stelt ze. Zo’n ontwikkeling zou niet alleen Noord-Afrika stabiliseren, maar ook "Amerikaanse belangen bevorderen door de last te delen met Europa, de Russische en Chinese invloed tegengaan en buitenlandse investeringen in de regio vergemakkelijken". De onderzoeker formuleert haar aanbevelingen in een tweefasen plan.
De eerste fase richt zich op onmiddellijke stappen: een de-escalatie-engagement door het Polisario, het vaststellen van een roadmap voor onderhandelingen over de autonomie van de Sahara, en het opzetten van een direct dialoogmechanisme tussen Marokko en Algerije gericht op wederzijds vertrouwen. Fakir suggereert dat de Verenigde Staten moeten aandringen op een proces dat rekening houdt met de gedetailleerde eisen van het autonomieplan en ervoor zorgen dat Marokko en het Polisario dit verankeren in duidelijke termijnen en stappen.
Lees ook: Marokkaanse VN-ambassadeur Omar Hilale doet oproep aan Algerije
De tweede fase draait om diepere regionale integratie. Dit omvat gezamenlijke mechanismen voor terrorismebestrijding, gecoördineerd migratiebeheer en energiepartnerschappen die beide landen ten goede komen. Fakir roept ook op tot een multilateraal coördinatiemechanisme voor de Sahel, waarbij de Verenigde Staten, de Europese Unie, Marokko en Algerije betrokken zijn. Dit zou "Algerije in staat stellen de leidersrol te spelen die het ambieert, terwijl Marokko een prominentere positie krijgt in de regionale inspanningen tegen terrorisme", is haar overtuiging. Tot slot stelt Fakir een collectief kader voor migratiebeheer voor dat de uitwisseling van informatie zou verbeteren, fragmentatie zou voorkomen en de politieke spanningen over de ‘migrantenoverloop’ zou sussen, wat een evenwichtiger partnerschap tussen de Europese Unie en de Maghreb zou bevorderen.
