Hammam, Marokkaans symbool, verdwijnt

De traditionele architectuur van de hammam — met gewelfde plafonds die stoom vasthouden en een opeenvolging van koelere naar warmere ruimtes — is nauw verbonden met zijn sociale functie. Voor slechts een paar dirham was de hammam een wekelijks gezinsritueel en een cruciale gemeenschapsruimte. Mohssine Benzakour, docent psychologie aan het Hoger Instituut voor Informatie en Communicatie, benadrukt dat het badhuis vooral voor vrouwen een belangrijke sociale rol speelde. "De hammam was een ruimte voor sociale interactie en de uitwisseling van meningen, omdat vrouwen destijds niet aanwezig waren in het sociale, politieke of economische leven. De hammam bood hen dus de mogelijkheid om in contact te komen en informatie uit te wisselen," aldus Benzakour aan Africanews.

Lees ook: Hammam-crisis in Rabat!

In grote steden zoals Rabat en Casablanca zien we een verandering. Ondernemers proberen de traditie te behouden, maar voegen moderne elementen toe om relevant te blijven. Hanane Boulharjane, werkzaam in een dergelijke moderne hammam, legt uit dat men de traditionele sfeer behoudt met bijvoorbeeld zellige (Marokkaans keramiek) en tegelijkertijd innoveert met aromatische kruiden en nieuwe services. Mariam Alaoui, eigenares van een moderne faciliteit, vertelt dat ze haar zaak voorzag van marmer, zachte muziek en massages, en zelfs de optie voor een individuele hammam. Ze geeft aan: "Ik wilde een moderne hammam creëren, maar heb ervoor gezorgd dat het traditionele aspect behouden bleef door het gebruik van zellige-tegels en aromatische kruiden, terwijl ik verbeteringen heb toegevoegd."

De hammam speelt nog steeds een rol bij belangrijke momenten zoals huwelijken en besnijdenissen. Zo worden bruiden in speciaal versierde en geparfumeerde ruimtes ontvangen. De huidige levensstijl van jongeren botst echter met dit eeuwenoude ritueel. Mariam Alaoui merkt op dat zij "hun dagelijks leven in een hectisch tempo leven, vanwege hun werk, en niet veel tijd meer hebben. Voor de hammam willen ze het bijvoorbeeld vaak in slechts één uur doen." Dit noodzaakt de sector tot innovatie om de traditie toch levend te houden.

Lees ook: Marokko versoepelt regels voor hammams

De toekomst van de traditionele hammams blijft onzeker. De kosten voor hout, water en personeel zijn hoog, en de exploitatie wordt bemoeilijkt door waterschaarste en de naweeën van de COVID-19-pandemie, waardoor velen de deuren moesten sluiten. Mohssine Benzakour bevestigt dat de "populaire hammams in verval zijn," mede door de concurrentie van luxespa’s en het gemak van warm water thuis. De hammam staat op een kruispunt: het is een geliefd ritueel voor sommigen, maar een symbool van een verleden dat moeite heeft zich aan te passen aan een wereld die steeds sneller verandert.