Gibraltar: een tijdbom onder de Atlantische Oceaan?

In een studie gepubliceerd in het tijdschrift Geology voorspellen Portugese onderzoekers dat de subductiezone onder de Straat van Gibraltar zich verder naar het westen zal verplaatsen en zal bijdragen aan de vorming van een "Atlantische subductiezone": een ring van vuur rond de Atlantische Oceaan die een langzame "sluiting" of vernauwing van het oceaanbassin zal veroorzaken. De wetenschappers verwachten dat dit fenomeen zich binnen zo’n 20 miljoen jaar zal voordoen. Hele oceanen kunnen verdwijnen als er nieuwe "subductiezones" ontstaan - en dit proces is mogelijk al begonnen met de Atlantische Oceaan, zo waarschuwen ze.

Lees ook: Hoe groot is het risico op een tsunami in Marokko?

"We hebben goede redenen om te denken dat de Atlantische Oceaan begint te sluiten," vertelde João Duarte, onderzoeker aan het Dom Luiz-instituut van de Universiteit van Lissabon, die de studie leidde, aan MailOnline. "Subductiezones zijn verantwoordelijk voor het sluiten van oceanen, waardoor de continenten dichter bij elkaar komen."

De Straat van Gibraltar, 16 km lang, scheidt Spanje van Marokko (en Europa van Afrika). Het is het ontmoetingspunt van twee grote tektonische platen: de Euraziatische plaat en de Afrikaanse plaat. In deze subductiezone zakt de Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat, wat leidt tot seismische activiteit en het risico op aardbevingen. Op dit moment is de subductiezone onder Gibraltar "slapende", wat betekent dat de snelheid waarmee de plaat in de aardmantel glijdt "erg, erg langzaam" is. Maar over 20 miljoen jaar zou die tot wel 800 kilometer lang kunnen worden, voorspelt professor Duarte.

Voor hun studie gebruikten de Portugese wetenschappers computermodellen om de ontwikkeling van de subductiezone te simuleren, van haar ontstaan in het Oligoceen (34 tot 23 miljoen jaar geleden) tot de toekomst. Zo ontdekten ze dat de zone zich de komende 20 miljoen jaar westwaarts door de Straat van Gibraltar zal verplaatsen.

Lees ook: Bodem zakt jaarlijks tot 5 cm in deel Marokko

"Er zijn nog twee andere subductiezones aan de andere kant van de Atlantische Oceaan: de Kleine Antillen in de Caraïben en de Scotia-boog (Zuid-Antillen) bij Antarctica," zegt João Duarte. "Deze subductiezones drongen echter al miljoenen jaren geleden de Atlantische Oceaan binnen. Gibraltar bestuderen is een unieke kans, want hier kunnen we het proces in een vroeg stadium observeren, net nadat het is begonnen."