GenZ212-protesten: Marokkaanse regering zoekt grip op situatie

De protestdag van 30 september betekende een onheilspellende escalatie. In steden als Inezgane (nabij Agadir), Beni Mellal, Aït Amira en Oujda braken hevige rellen uit. Video’s via lokale media lieten zien hoe in Inezgane gemaskerde personen stenen naar de ordediensten wierpen en brand stichtten bij barrières, vuilnisbakken en een winkelcentrum. De Marokkaanse politie heeft laten weten dat de meeste gearresteerde jongeren, tussen 15 en 20 jaar oud, niet tot de ’Generatie Z’, maar tot de jongere ’Generatie Alpha’ behoren.

Lees ook: GenZ212 Marokko: hoe ontaardde vreedzame beweging in geweld en vandalisme?

In de afgelopen drie dagen werden meer dan 200 demonstranten opgepakt in Rabat tijdens de niet-toegestane protesten die de politie uiteendreef. De Marokkaanse Vereniging voor Mensenrechten (AMDH) bevestigt dat het merendeel is vrijgelaten. Een eerste groep van 37 personen, waarvan drie in hechtenis, staat vanaf 7 oktober voor de rechter. Advocaat Souad Brahma heeft echter nog geen inzicht in de aanklachten. In Casablanca opende het openbaar ministerie een instructie tegen 18 personen wegens "vermoedelijke betrokkenheid bij het hinderen van het verkeer" tijdens een zondags protest, waarbij zes minderjarigen werden voorgeleid volgens Jeune Afrique.

Het toenemende geweld leidde tot een waarschuwing van voormalig premier en secretaris-generaal van de PJD, Abdelilah Benkirane. Hij riep de GenZ212 op de protesten te stoppen "voordat ze in het onbekende vervallen". Dit leverde hem kritiek op de sociale media van het collectief op, waar internetgebruikers hem wezen op zijn medeverantwoordelijkheid voor de deplorabele staat van de gezondheidszorg en het onderwijs. Premier Aziz Akhannouch ontving dinsdag in Rabat de top van zijn meerderheid (PAM en Istiqlal), de ministers Mohamed Saâd Barada (Onderwijs) en Amine Tahraoui (Gezondheid) en regeringswoordvoerder Mustapha Baitas.

Lees ook: Demonstrant verliest been na confrontaties GenZ212, met helikopter geëvacueerd

Tijdens het overleg stelde de meerderheid dat zij een "aandachtig oor en begrip heeft voor de sociale eisen" en "bewust is van de problematiek die het gezondheidssysteem al decennialang kent". De regering benadrukte de lopende hervormingen en stelde dat de "hervormingsambitie van de jeugd aansluit bij de prioriteiten van de regering", maar dat de resultaten "gezien de omvang, niet onmiddellijk meetbaar zijn". De irritatie bij de ordediensten is groot: "Deze regering neemt haar verantwoordelijkheid niet en laat ons alleen in de frontlinie staan tegenover de straat. Het absolute minimum zou zijn dat de ministers van Gezondheid en Onderwijs worden ontslagen," liet een veiligheidsbron zich ontvallen. De aanstelling van de twee vertrouwelingen van Akhannouch, Barada en Tahraoui, tijdens de herschikking van 23 oktober 2024 – zonder expertise in deze gevoelige domeinen – leidde al eerder tot vragen. Velen pleiten nu voor een technocratische regering om de sociale urgenties te bezweren. De beweging wint ondertussen aan steun, ook bij de Marokkaanse diaspora. De positie van Aziz Akhannouch is verzwakt door de omvang van de protesten in zijn thuisbasis Agadir. Alle ogen zijn nu gericht op Koning Mohammed VI, die op 10 oktober zal spreken bij de opening van het parlementaire jaar.